Workshop Lumbricus: welke bouwstenen onderkennen we?

Adaptief model met een focus op het systeem

Na een korte toelichting over zijn werk in het Programma Lumbricus vertelt Nick van Eekeren (Louis Bolk Instituut) hoe we naar toekomstige veerkrachtige landbouw kunnen werken aan de hand van de overgang van een controle-model met de focus op het probleem naar een adaptief model met een focus op het systeem. Hierin wordt de bodem gezien als een tot in de haarvaten belangrijke bouwsteen voor een adaptief bodem-watersysteem. Dit kan gedaan worden door te werken aan een integraal pakket van maatregelen voor de verbetering van bodemkwaliteit.

Afvoeren, vasthouden en aanvullen via subirrigatie

Het tweede deel van de workshop wordt verzorgd door Gé van den Eertwegh (KnowH2O). Hij bespreekt het onderwerp van lokale watermaatregelen en dan concreet water afvoeren, vasthouden en aanvullen via subirrigatie. Hij licht maatregelen en proeven op percelen en in kavelsloten (scheidingssloten tussen 2 percelen) toe die zijn uitgevoerd met regelbare drainage systemen (afvoeren en vasthouden) en subirrigatie (aanvullen) en met slimme SAWAX stuwen. Nieuwe ontwikkelingen worden doorgezet in TKI-project KLIMAP. Hij geeft aan dat lokale maatregelen op percelen door agrariërs samen moeten gaan met maatregelen op regionaal niveau door het waterschap, in en om de beekdalen, anders zijn ze beide niet effectief.

Maatregelen beekdalen nu en in de toekomst

Hierna wordt de derde presentatie gegeven door Ellis Penning (Deltares) over de maatregelen van nu en in de toekomst in de beekdalen. Het is van belang om op te schalen in de ruimte: vele percelen samen maken een regio. Ook vanuit het beekdal geredeneerd geldt dat maatregelen in het beekdal in samenhang genomen moeten worden met maatregelen in en om de haarvaten van het bodem-water-systeem en dat we ons voortdurend moeten realiseren dat er zowel doelen voor waterkwantiteit, waterkwaliteit als ecologie moeten worden nagestreefd in het systeem. Beheer- en inrichtingsmaatregelen moeten dus ook het liefst met die integrale blik beschouwd worden, zowel nu als richting de toekomst. Betere kennis over de effectiviteit van deze maatregelen kunnen we verkrijgen door effectievere monitoring, waarbij gebruik van innovatieve monitoring meerwaarde biedt. Ook voorziet Ellis ons ook van een doorkijk richting TKI-project KLIMAP.

Afsluitende discussie

De workshop wordt afgesloten met een discussie aan de hand van een aantal stellingen. Hieruit komt naar voren dat waterschappen en agrariërs nauwer en beter moeten gaan samenwerken om een klimaatrobuust beekdal te realiseren. Daarbij kunnen de agrariërs ondersteund worden met kennis van onderzoekers en adviseurs: samenwerking hierin is belangrijk. De waterschappen stellen doelen, daarbij is het cruciaal om met agrariërs om tafel te gaan om invulling te geven aan hoe waterschappen en agrariërs samen deze doelen gaan realiseren. Verder is het ook belangrijk dat binnen de organisatie van de waterschappen goed met elkaar afgestemd wordt om zo dezelfde boodschap over de gekozen werkwijze uit te dragen, zowel op kantoor als in het veld, zowel door het bestuur als door de ambtenaren.