Binnen de Lumbricus-pijler Bewuste Bodem worden efficiënte en innovatieve middelen ingezet voor beter watermanagement op het perceel, die leiden tot meer én beter water vasthouden in het watersysteem en tot een betere watervoorziening van het gewas. Om kennis over de werking van hydrologische perceelmaatregelen op te doen, worden er in de proeftuinen veldproeven aangelegd en gemonitord.
Het gaat hier onder andere om het toepassen van innovatieve systemen voor wateraanvoer en –afvoer: de slimme stuw SAWAX en KlimaatAdaptieve Drainage KAD inclusief sub-irrigatie /’omgekeerde drainage’. Ook maken we gebruik van online meetgegevens van de vochtvoorziening in percelen en de weersverwachting om het KAD-systeem automatisch aan te sturen. Zo wordt water tijdig vastgehouden waar mogelijk en aangevuld waar nodig. Als wateroverlast dreigt, kan tijdig ruimte worden gemaakt door water af te voeren. De metingen van onze apparatuur zijn in de meeste gevallen online en continu beschikbaar.
Medio juli 2018 is in Proeftuin Oost te Stegeren de eerste monitoring opgestart om de referentiesituatie te bemeten, voordat er maatregelen getroffen zijn. Een bijkomend voordeel hiervan is dat we metingen hebben gedaan tijdens de droge zomer van dit jaar. In het najaar van 2018 zijn in Proeftuin Oost te Stegeren systemen aangelegd om de vochtvoorziening voor gewassen actief te regelen, waarbij verschillende bronnen van water worden gebruikt. De hoogste prioriteit ligt bij het benutten van perceel-eigen water en het verminderen van de afhankelijkheid van hoogwaardige bronnen, zoals diep grondwater, voor beregening. Eerst wordt zoveel mogelijk regenwater lokaal op het perceel vastgehouden voor gewasproductie en grondwateraanvulling. Vervolgens wordt perceelwater van nattere delen gebruikt in drogere delen van het perceel. Als dat niet voldoende is, wordt oppervlaktewater benut en pas als laatste wordt grondwater als bron gebruikt.
Bij Maarten Paarhuis is de SAWAX-stuw (versie 2.0) geïnstalleerd, gemonteerd in een standaard betonnen duiker. Deze SAWAX gaat gebruikt worden om water in de haarvaten van het oppervlaktewatersysteem vast te houden. Voor meer sturingsmogelijkheden is deze uitgerust met een waterpomp op zonne-energie, om water aan te voeren en via de SAWAX-constructie naar het bovenstroomse deel van de kavelsloot te brengen.
Bij Evert Kremer is een KAD-systeem aangelegd, waarbij zowel de regeling van de drainagebasis actief gestuurd kan worden om water te draineren dan wel vast te houden, als ook wateraanvoer vanuit het oppervlaktewater mogelijk is. Voor de watervoorziening wordt gebruik gemaakt van de genoemde waterpomp op zonne-energie. Daarbij wordt de wateraanvoer en –afvoer continu gemeten. Het effect van de maatregel wordt in beeld gebracht door continue metingen van de grondwaterstand en het bodemvochtgehalte in de wortelzone. We gaan de komende maanden de sturing van het KAD-systeem incl. de wateraanvoer automatiseren.
Het najaar 2018, de komende winter en het voorjaar van 2019 gebruiken we om de systemen te testen en tijdig klaar te zijn voor actieve sturing van het watersysteem in het groeiseizoen van 2019.
Meer informatie:
Ruud Bartholomeus, KWR (ruud.bartholomeus@kwrwater.nl)
Gé van den Eertwegh, KnowH2O (eertwegh@knowh2o.nl)
